Dikkat Eksikliği ve
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, okul öncesi dönem ve okul dönemindeki çocukların eğitim hayatını ve sosyal ilişkilerini olumsuz etkileyen bir rahatsızlıktır. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), genetik nedenlerden kaynaklanan, çocukluk çağında başlayıp etkisi tüm bir yaşama yayılabilen, süreğen, çocukluk çağında çok sık görülen nörobiyolojik/nöropsikiyatrik bir hastalıktır. Aile ve sosyal çevrenin bu hastalık üzerinde etkisi yoktur. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu çocuğun yaşı ve gelişim düzeyine göre değişen belirtilere sahiptir. Çocuğun yaşı ve gelişim düzeyine uygun olmayacak şekilde dikkat sorunları, aşırı hareketlilik, dürtüsellik ve isteklerini erteleyememe dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun temel belirtilerindendir.
Çocuk denilen o güzel varlık hareket eder, enerjiktir, kıpır kıpırdır, söz dinlemez, büyükler gibi kurallara uygun düşünmez. Ancak;
1. Bu hareketlilik hiç durmadan ve sürekli ise,
2. Her ortamda ve şartta devam ediyorsa,
3. Yaşıtları ile bir araya geldiğinde hareketliliği çok dikkat çekici seviyede kendisini gösteriyorsa,
4. Söylenenlere odaklanamayıp dikkat eksikliği gösteriyorsa,
o zaman dikkat etmek ve bunun bir hastalık belirtisi olabileceği değerlendirilerek uzman yardımına başvurmak gerekir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda, bu iki rahatsızlık beraber bulunabileceği gibi ikisinden biri daha baskın şekilde de olabilir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu belirtilerinin hepsi her çocukta bulunmayabilir. Burada önemli kriter, belirtilerin çocuktaki işlevselliği bozucu etkisinin olmasıdır.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun (DEHB) Nedenleri Nelerdir?
Genel olarak genetik etkenlerden kaynaklanmakla birlikte, bu etken DEHB’nin ortaya çıkışını tek başına açıklayamamaktadır. Genetik etkenlerin yanı sıra annenin hamilelik esnasında alkol kullanması, beslenme bozukluğu ve besin zehirlenmesi yaşaması, kimyasal zehirlere maruz kalması, doğum esnasında yaşadığı zorluklar, enfeksiyon ve kimyasal zehre maruz kalması ve demir eksikliği yaşaması gibi etkenler de DEHB’nin ortaya çıkışını tetiklemektedir. Hiperaktivite bozukluğu genetik nedenlerden ve beyindeki yapısal farklılıklardan da kaynaklanır. Aile ve öğretmen tutumları direkt dikkat eksikliği ve hiperaktivite rahatsızlığına sebep olmaz. Genetik yatkınlığı olan bireylerde gebelikte sigara ve ilaç tüketimi (doğum öncesi), erken doğum komplikasyonları (doğum sırasında) ve geçirilen hastalıklar (doğum sonrası) dikkat eksikliği ve hiperaktive riskini arttırabilir. Ayrıca çocuklarda “Karşı Gelme Bozukluğu”, “Davranım Bozukluğu” ve “Özel Öğrenme Güçlüğü” gibi rahatsızlıklarla birlikte ya da bunların bir sonucu olarak ortaya çıkabilmektedir.
Dikkat Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
1.Ellerini ve ayaklarını sürekli hareket ettirme,
2.Çok konuşma,
3.Koşmak veya tırmanmak için fizik kurallarını hiçe sayma,
4.Hareketlerin sorun oluşturacak seviyede sık ve sürekli olması
5.Çevresiyle sorun yaşama, sıralı işlerde sırasını bekleyememe,
6.Aldığı görevleri ve planlı işleri bitirememe.
7.Aceleci olma,
8.Sorulan sorunun değil verilen cevabın önemliliği,
9.İstek ve dürtülerini erteleyememe,
10.Dikkatini toplayamama, ayrıntıları atlama ve sık sık hata yapma,
11.Eşyalarını kaybetme ya da bir yerlerde unutma,
12.Çevresi ile iletişim sorunu yaşma, ekip çalışmasında zorlanma,
13.Rutin işlerini unutma,
14.Dikkatini koruma konusunda sıkıntı yaşama,
15.Verilen komutları baştan sona sorunsuz takip edememe,
16.Eşyalarını sıklıkla kaybetme,
17.Karşısındaki kişiyi dinlemiyor gibi görünme,
18.Küçük ve büyük detaylara dikkat edememe,
19.Dikkatin severek yapılan işlerde dahi kolayca dağılması,
20.Gün içerisinde yapılacak aktiviteleri unutma,
21.Uzun süreli ve yoğun bilişsel çaba gerektiren eylemlerde zorlanma ve bunları yapmaktan kaçınma (kitap okumak, bulmaca çözmek, ders çalışmak gibi),
22.Düzenli ve planlı olamamak,
23.Organizasyon yapma konusunda sıkıntı yaşama,
24.Oturması ya da bir yerde sabit durması istendiğinde uyum sağlamaz ve hareket etme,
